Jednym z najczęstszych powodów, z jakimi pacjenci zwracają się o pomoc do fizjoterapeutów, jest uczucie dyskomfortu lub bólu z towarzyszącym zaburzeniem sylwetki górnej części ciała. Ma to niewątpliwie bezpośredni związek z długotrwałym przyjmowaniem pozycji siedzącej (western seated posture), która nieodzownie towarzyszy zachodniemu stylowi życia. Począwszy od podstawowych czynności dnia codziennego, poprzez aktywność zawodową, a na formach relaksu kończąc, człowiek przyjmuje statyczną pozycję siadu, której daleko do formy z czasów ludzi pierwotnych. Powoduje to kaskadę zmian w układzie ruchu prowadzącą do zaburzenia wzorca postawy, którą cementuje się brakiem ruchu lub nieodpowiednio przeprowadzonym treningiem, napędzając błędne koło dysfunkcji.
Rozwiązaniem może okazać się rozsądnie zaplanowana terapia uwzględniająca korekcję patologicznego wzorca postawy. Artykuł przedstawia drogę do osiągnięcia tego celu za pomocą funkcjonalnego treningu korekcyjnego przy wsparciu manualnych technik na tkankach miękkich.
Doktor Vladimir Janda był czeskim neurologiem oraz chiropraktykiem, który w wyniku bardzo obszernych badań opisał zespoły nierównowagi mięśniowej znane jako zespoły skrzyżowania (górnego, dolnego, środkowego). Jego podejście polegało na ocenie korelacji pomiędzy zaangażowaniem centralnego układu nerwowego w powstawaniu dysbalansu w układzie mięśniowo-szkieletowym a występowaniem chronicznego bólu w obszarze zaburzenia.
Wieloletnie obserwacje doprowadziły do opisania konkretnych wzorców, które pojawiają się u znacznej liczby pacjentów zgłaszających dolegliwości bólowe w obszarze kręgosłupa, zarówno w górnej, jak i w dolnej części. Jednym z nich jest zespół skrzyżowania górnego (upper crossed syndrome – UCS), zwany również zespołem nierównowagi mięśniowej obręczy barkowej. Polega on na wystąpieniu patologicznego napięcia w mięśniach górnej części ciała, które objawia się charakterystyczną, pochyloną sylwetką. W warunkach fizjologicznych zgrabna i wyprostowana postawa utrzymywana jest przez równomierne napięcie mięśni przedniej i tylnej strony ciała, z uwzględnieniem tendencji mięśniowych (mięśnie toniczne, skłonne do przykurczy oraz mięśnie fazowe, skłonne do osłabienia).
Janda sugeruje, że skrzyżowanie górne następuje wtórnie do zespołu skrzyżowania dolnego (lower crossed syndrome – LCS), którego powstanie ma silny związek z podwyższonym napięciem grupy zginaczy i przywodzicieli w rozwoju na etapie dziecka, a także powiązane z tym wysunięcie barków poprzez napięcie protraktorów ramienia. Mięśnie te wykazują rozwojową tendencję do przykurczy, którą w rzeczywistości XXI w. utrwala się niekorzystnymi nawykami, brakiem ruchu lub jego nieprawidłowym wykonaniem.
Cały artykuł, został opublikowany w magazynie „Praktyczna fizjoterapia i rehabilitacja”, kwiecień 2017, nr 82.
Aby pobrać artykuł, kliknij tutaj.
Autorka artykułu:
mgr Aleksandra Kaczmarek
Główny fizjoterapeuta Centrum Ruchu i Terapii BODYWORK
Medyczny Trener Personalny, Specjalista Pilatesu, Szkoleniowiec.
