Ruch każdej komórki odbywa się w dwie strony: od centrum na zewnątrz i od zewnątrz do środka. Te dwa ruchy nakładają się na siebie i równoważą. Można je nazwać siłami ściągającymi i rozciągającymi. Siły ściągające opierają się na zbieraniu bodźców ze środowiska pozakomórkowego, a rozciągające na informacjach płynących z komórki.
Porównać to można do zachowania psychospołecznego człowieka. Introwertycy zbierają dużo informacji ze środowiska, są biernymi obserwatorami, jednak niechętnie wysyłają informacje do środowiska o swoich potrzebach. Odwrotna sytuacja istnieje u ekstrowertyków. Wysyłają oni bardzo dużo informacji do otoczenia, ale zdarza się, że blokują informacje płynące ze środowiska. Dlatego mówi się, że najlepszym typem osobowości przejawiającym się równowagą emocjonalną jest wyśrodkowanie pomiędzy powyższymi typami nazywane ambiwersją. Taka osoba jest baczna na informacje płynące z zewnątrz, ale potrafi też zakomunikować swoje potrzeby czy wyrazić opinię i nagromadzone emocje.
Skrajne postawy osobowości mogą przenosić się na postawę ciała i prowadzić do napięć mięśni i powięzi w ciele, powodujących zmniejszony przepływ płynów, co w konsekwencji może skutkować pewnymi zaburzeniami wisceralnymi.
Powyższa zależność występuje również podczas wykonywania ruchu. Czy zauważyłeś, że pewne rodzaje aktywności pobudzają Cię do działania, a inne uspokajają i pozwalają się zrelaksować? Ćwiczenia wisceralne z założenia wpływają na narządy wewnętrzne, dlatego praktykę ruchową należy zacząć od obserwacji i uważności nakierowanej do wnętrza ciała. Następnym etapem nauki jest nałożenie na zwartość ruchów sięgania, czyli sił rozciągających.
Istnieją trzy główne elementy nauki efektywnego wykonywania ćwiczeń wisceralnych:
1. Pierwszym czynnikiem ułatwiającym naukę tego ruchu jest skupienie się na strukturach lub procesach zachodzących wewnątrz ciała. Są to na przykład odczucie rozciągania, czy obserwacja oddechu.
2. Kolejnym elementem jest aktywność mięśni głębokich. Dzięki swojemu położeniu w sąsiedztwie stawów i narządów wewnętrznych, nawet ich delikatne napięcie daje poczucie zwartości ciała i lepszej kontroli motorycznej. Zazwyczaj na początku, gdy podopieczny nie jest jeszcze świadomy napięcia mięśni głębokich, ćwiczeń wisceralnych nie należy wykonywać w maksymalnych zakresach ruchów. Przykładem będą pierwsze 4 ćwiczenia wykonywane z krzesłem, ławeczką czy boxem, kiedy to podparcie dłoni czy bioder wyżej daje możliwość lepszej kontroli powłok brzucha i klatki piersiowej. Bez aktywności mięśni głębokich ćwiczenia te będą należeć do grupy mobilności stawowej.
3. Oddychanie jest świadomym procesem fizjologicznym. Proces oddychania łączy powłokę anatomiczną i fizjologiczną. Mięśniami oddechowymi jesteśmy w stanie wpływać na długość, czy intensywność oddechu, a jednocześnie w normalnych warunkach np. pracy umysłowej czy snu, oddech zachodzi samoczynnie. Odczucie zwartości ciała związane jest z wydechem, dochodzi do rozluźnienia powłok powierzchownych, aktywacji mięśni głębokich podczas pogłębionego wydechu.
Aby nauczyć się prawidłowego wykonywania ćwiczeń wisceralnych warto podążać za 5 wskazówkami:
1. Nie rób nic na siłę, znajdź swój optymalny zakres ruchu i wrażenie przyjemnego przeciągania.
2. Wsłuchaj się w swoje ciało, to ono inicjuje ruch.
3. Podążaj ruchem za oddechem. Wdech – skup się na rozszerzaniu, wydech – na wydłużaniu i rozluźnianiu.
4. Powłoki brzucha i klatki piersiowej w końcowym zakresie przesuwają się za ruchem rąk lub nóg.
5. Utrzymuj lekką aktywność mięśni głębokich poprzez odpychanie się opartymi częściami ciała od podłoża.
Powyższy tekst autorstwa Moniki Salitry pochodzi z kursu e-learningowego Alfabet Ruchu, który jest pierwszym w Polsce interaktywnym podręcznikiem / szkoleniem, mającym na celu podniesienie kompetencji praktyków ruchowych (trenerów i fizjoterapeutów) w zakresie biologicznych podstaw ruchu człowieka.
Więcej informacji o kursie: www.body-work.pl/alfabet-ruchu.
Folder informacyjny: pobierz PDF.
O autorze: Monika Salitra, od czasów studiów zafascynowana powięzią oraz związanym z nią bólem mięśniowo-powięziowym. Uzupełnieniem tej wiedzy okazała się powięź wisceralna i zainteresowanie anatomią i fizjologią narządów wewnętrznych. Wykorzystuje wiele metod do łagodzenia przewlekłego bólu i nadmiernych napięć w łańcuchach mięśniowo-powięziowych wywołanych przeciążeniami, stresem, chorobą czy urazem. Dzięki wieloletniej praktyce Jogi doświadczyła wielu aspektów wpływu aktywności fizycznej na ciało i umysł człowieka. Metoda Jogi B.K.S. Iyengara charakteryzuje się najbardziej terapeutycznym podejściem, a w połączeniu z treningiem funkcjonalnym stanowi doskonałą bazę do indywidualnej pracy z pacjentem.
