Wielu z nas myśli o kręgosłupie jako 33-34 strukturach kostnych, obwiązanych więzadłami, ścięgnami i mięśniami. Pomimo występujących między nimi nieoczywistych połączeń, stanowią one zharmonizowaną spójną całość, która stanowi trzon człowieka. Jest to jednak dość wąskie spojrzenie na tak rozległy mechanizm, jakim jest kręgosłup. Właściwie „całe ciało jest jak jeden, wielki kręgosłup” – do tego spojrzenia zachęcają nas doświadczeni terapeuci w swoich książkach (m.in. dr Ida P. Rolf ”Rolfing and Physical Reality”, Thomas W. Myers ”Taśmy Anatomiczne” czy R. Louis Schultz i Rosemary Feitis ”Nieskończona Sieć”).
Ciało możemy porównać do najwyższej jakości sprzętu elektronicznego – kiedy się zatnie, trzeba je zresetować, a czasem nawet sformatować. Wie o tym niemal każdy współczesny człowiek, ale czy tak samo zdajemy sobie sprawę, że podobnie działa nasze ciało? Przysłowiowe „zacięcie” u człowieka możemy przedstawić w różnych kontekstach, np. poprzez sytuacje bólową, długotrwałą pozycję siedzącą, spożywanie jedzenia oraz płynów niekorzystnie wpływających na zdrowie, a także zaburzenia psychologiczne, które są spotykane coraz częściej.
„WYDŁUŻ SIĘ”
W artykule zajmiemy się częścią ruchową okolic tułowia. Wspomniany wcześniej „reset” jest niczym innym jak przypomnieniem o ustawieniu kręgosłupa w pozycji neutralnej. Każdy z nas ma swoje przyzwyczajenia dotyczące ustawień ciała, np. w pozycji siedzącej lub stojącej. Należy pamiętać, że zachowanie pewnych nawyków znacząco wpływa na rutynę, czy też higienę kręgosłupa. Choć jesteśmy jej coraz bardziej świadomi, uważam, że stale należy o niej mówić, gdyż może znacząco wspomóc nasze zdrowie i codzienne samopoczucie.
Zanim przejdziesz do dalszej części artykułu, zastanów się teraz, ile razy słyszałeś hasło „wyprostuj się”? Co właściwie oznaczają „proste plecy”? Jak je opiszesz i przedstawisz?
Nierzadko pacjenci słyszą od swoich lekarzy polecenie wykonania „prostych pleców”. Zwracają się tak również rodzice do swoich dzieci. Zazwyczaj ani pacjenci, ani tym bardziej dzieci nie mają odpowiedniej wiedzy o ergonomicznej pozycji, nie znają podstawowych zagadnień z topografii ciała, a pojęcia takie jak lordoza czy potylica są im zupełnie nieznane. Dlatego ich interpretacja „prostych pleców” może być po prostu błędna. Na podstawie własnych obserwacji mogę śmiało stwierdzić, że tylko nikły procent społeczeństwa poradziłby sobie z szybkim ułożeniem kręgosłupa w pozycji neutralnej, nie zagłębiając się w opracowania medyczne. Stąd też w poniższym artykule zapoznacie się z punktami odniesienia, a następnie dwa filmy wskażą, jak w praktyce zadbać o neutralne ustawienie kręgosłupa.
Apeluję o trwałą zamianę hasła „prostych pleców” na „neutralne ustawienie kręgosłupa” lub po prostu „wydłużenie kręgosłupa”. Natomiast w pracy z klientem stawiajmy na jego edukację, aby każdy kręg pacjenta współgrał ze swoim wyżej lub niżej położonym „partnerem”, tworząc solidną konstrukcję, tak by w ruchu przywrócić wrodzoną amortyzację, a w pozycji statycznej – zapewnić długotrwałą wygodę.
POWRÓT DO ERGONOMII
Kręgosłup pełni trzy zasadnicze funkcje:
- Podporową (kręgosłup jest trzonem postawy);
- Ochronną dla układu nerwowego (tzn. rdzenia kręgowego, fragmentów korzeni nerwowych);
- Neutralizującą wstrząsy (dzięki połączeniom z wieloma mięśniami amortyzuje energię). Tę część ruchową rozwinę w kolejnym artykule o mobilności kręgosłupa.
PUNKTY ODNIESIENIA
Aby łatwo nauczyć się neutralnego ustawienia, będziesz potrzebować znajomości kilku punktów odniesienia, przedstawionych poniżej.
Przechodząc do praktyki ustawienia kręgosłupa w pozycji neutralnej, zacznij od jego pobudzenia poprzez kilka ćwiczeń zawartych w poniższym filmie.
AKTYWNE CENTRUM
W utrzymaniu neutralnej pozycji kręgosłupa pomocne są aktywne mięśnie brzucha. Poniższe nagranie przedstawi Ci ich pracę.
PODSUMOWANIE
Poznaliście kręgosłup, a konkretnie jego krzywizny, ilość kręgów, jego funkcje, punkty odniesienia, które są początkiem do zrozumienia, czym jest neutralne ustawienie, aktywność tłoczni brzucha oraz 5 prostych ćwiczeń, które są tylko szczyptą tego, co potrafi nasze ciało. Równocześnie jest to wystarczająca ilość by zrozumieć ergonomię filaru, jakim jest kręgosłup. „Trzymaj się neutralnie” i pamiętaj o higienie ruchu!
Jednocześnie zachęcam do śledzenia naszego bloga, w którym pojawi się druga część powyższego artykułu, która dotyczyć będzie mobilności kręgosłupa.
AUTOR
Maciej Rakus – technik masażysta, trener medyczny w Centrum BODYWORK®
LITERATURA
[1] Walaszek R., Kasperczyk T., Magiera L., Diagnostyka w kinezoterapii i masażu.
[2] Richter P., Hebgen E., Punkty Spustowe i Łańcuch Mięśniowo-Powięziowy w osteopatii i terapii manualnej.
[3] Myers T. W., Taśmy Anatomiczne.
[4] Kapandji A.L., Anatomia Funkcjonalna Stawów Tom 3 Kręgosłup i głowa.
[5] Isacowitz R., Clippinger K., Pilates Anatomy Second Edition.
[6] Feldenkrais M., Świadomość Poprzez Ruch.
[7] Chia M., Li J., Wewnętrzna Struktura Tai Chi.
